Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm - Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc Giang, từ năm 2019 đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh có hơn 60 dự án được phê duyệt phương án trồng rừng thay thế theo hình thức nộp tiền về Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh do không tự tổ chức trồng với diện tích gần 550 ha, tương ứng với số tiền phải nộp là gần 50 tỷ đồng. Đến nay, UBND tỉnh phân bổ nguồn tiền để thực hiện trồng, chăm sóc gần 400 ha rừng các loại, tập trung chủ yếu ở các huyện: Lục Ngạn, Lục Nam, Sơn Động và Yên Dũng…bằng các loại cây bản địa như: Lim xanh, thông, vối thuốc... 

Trong 3 năm qua, Ban Quản lý rừng phòng hộ Sơn Động, đã phối hợp với các hộ dân trồng rừng được gần 50 ha cây thông mã vĩ tại các vùng đất khô cằn, bị thoái hóa, rửa trôi thuộc các xã: An Lạc, Dương Hưu và Long Sơn. Hiện diện tích này đang phát triển tốt và dự kiến cho khai thác nhựa sau khoảng 15 năm trồng. Toàn bộ diện tích rừng trồng thay thế đều là rừng phòng hộ, được đơn vị thực hiện đảm bảo theo quy định như: Ký kết hợp đồng, xây dựng hồ sơ dự toán trình phê duyệt; các biện pháp kỹ thuật được đơn vị hướng dẫn, triển khai tới các hộ nhận khoán đảm bảo đúng quy trình, đúng kỹ thuật... Loại cây được lựa chọn để trồng là thông mã vĩ, đây là cây trồng khá phù hợp với thổ nhưỡng địa phương. Cây giống được tuyển chọn kỹ, có chất lượng cao, công tác chăm sóc và bảo vệ được chú trọng nên tỷ lệ cây sống đạt từ gần 90%.

Cây vối thuốc

Cùng với 50ha rừng trồng thay thế ở huyện Sơn Động, thời điểm này, những diện tích rừng trồng thay thế ở huyện Lục Ngạn gần 100ha, bằng giống cây vối thuốc và thông đều sinh trưởng và phát triển tốt. Toàn bộ các diện tích này, đang được các đơn vị chức năng tiến hành đánh giá, nghiệm thu. Để có được diện tích rừng trồng thay thế đảm bảo đạt chất lượng, ngoài thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát quá trình trồng, chăm sóc, quản lý và bảo vệ rừng, diện tích rừng trồng không đảm bảo chất lượng sẽ kiên quyết đề nghị các cơ quan có liên quan không thanh toán chi phí trồng, chăm sóc rừng. Ðối với chủ đầu tư các dự án bảo vệ và phát triển rừng cấp huyện, đơn vị trồng rừng thay thế, đặc biệt đối với các đơn vị, địa phương trồng rừng không đạt, cần nghiêm túc tổ chức các biện pháp khắc phục diện tích không đảm bảo; tự thỏa thuận, thống nhất với các hộ nhận khoán để bố trí kinh phí thực hiện trồng lại hoặc trồng bổ sung đối với diện tích rừng trồng chưa đạt. Trường hợp không tổ chức khắc phục được phải chịu trách nhiệm bồi hoàn kinh phí trồng rừng cho Nhà nước nếu nguyên nhân được xác định không phải do yếu tố bất khả kháng…, ông Phạm Hồng Phương- PGĐ Ban Quản lý rừng phòng hộ Cấm Sơn cho biết.

Từ chính sách hỗ trợ trồng rừng thay thế đã góp phần hồi sinh những cánh rừng, duy trì độ che phủ rừng. Hiện tại, trên địa bàn toàn tỉnh Bắc Giang không còn diện tích để thực hiện trồng rừng thay thế nên các đơn vị tập trung hướng dẫn các hộ dân thực hiện chăm sóc những khu rừng đã trồng, bảo đảm cây sinh trưởng, phát triển. Đồng thời hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng, chăm sóc rừng, cung cấp cây giống có chất lượng. Nhờ vậy, chất lượng rừng trồng bảo đảm, cây rừng sinh trưởng, phát triển tốt. Qua thống kê, giai đoạn 2019-2023, năng suất rừng trồng của tỉnh tăng qua các năm, hiện đang duy trì 20 m3/ha/năm. Cũng trong giai đoạn này, cả tỉnh trồng gần 50 nghìn ha rừng, nâng tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh lên 38% (năm 2021), tăng 0,77% so với năm 2016. 

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác trồng rừng thay thế nhưng một số diện tích rừng manh mún, nhỏ lẻ nên khi triển khai các chương trình hỗ trợ khó thực hiện, chưa phát huy được tính sản xuất hàng hóa; tình hình sinh trưởng của cây trồng không đồng đều giữa các đơn vị chủ rừng, năm trồng, loài cây trồng…Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 19 ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành T.Ư Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, mới đây, Tỉnh ủy có Chương trình hành động, trong đó xác định đến năm 2030 duy trì tỷ lệ che phủ rừng là 37%, nâng năng suất, chất lượng rừng. Để hoàn thành mục tiêu này, Tỉnh ủy xác định sẽ bảo vệ nghiêm ngặt diện tích rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; thực hiện các biện pháp làm giàu rừng, trồng bổ sung cây bản địa để phục hồi rừng tự nhiên; duy trì phong trào trồng rừng tập trung, trồng cây phân tán... Với trách nhiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực này, Sở Nông nghiệp và PTNT xác định chủ động tham mưu với UBND tỉnh các giải pháp quản lý, bảo vệ và khai thác tiềm năng kinh tế rừng; tập trung chỉ đạo các đơn vị thực hiện chăm sóc rừng phòng hộ, đặc dụng được trồng bằng nguồn vốn trồng rừng thay thế. 

Để việc trồng rừng thay thế đạt hiệu quả cao, Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu cho UBND tỉnh có công văn đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị chưa nộp tiền trồng rừng thay thế về Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng thực hiện nghĩa vụ; tiến hành thẩm định ngoài hiện trường để xây dựng kế hoạch hỗ trợ trồng rừng thay thế cho các những năm tiếp theo. Với diện tích đã trồng, đơn vị phối hợp thẩm định thực tế, nếu đã thành rừng thì đưa vào rừng phòng hộ giao khoán cho các hộ dân bảo vệ. Nếu chưa đạt thì yêu cầu phải tiếp tục chăm sóc đến khi nào thành rừng mới được nghiệm thu.

Hương Giang